Najnowsze wiadomości

29 marca 2024 6:20

Wrażliwość na gluten: Odkryty mechanizm biologiczny



Osobom z nadwrażliwością na gluten, u których spożycie glutenu wywołuje objawy podobne do celiakii, ale bez związanych z tym uszkodzeń jelit, często mówi się, że stan ten jest "wszystkim w umyśle". Ale nowe badania mogą obrócić to postrzeganie na głowie, po odkryciu biologicznego wyjaśnienia dla wrażliwości na gluten.

W badaniu opublikowanym w czasopiśmie Gut, naukowcy kierowani przez Columbia University Medical Center (CUMC) w Nowym Jorku, NY, sugerują, że wrażliwość na gluten może pojawić się w wyniku osłabienia bariery jelitowej, co wywołuje zapalną odpowiedź immunologiczną przy spożyciu glutenu.

Białka znajdujące się w pszenicy, życie, jęczmieniu i pszenżycie należą do kategorii glutenu. Są one obecne w różnych produktach spożywczych, głównie w chlebach, zbożach i makaronach.

Szacuje się, że około 1 na 141 Amerykanów ma celiakię - chorobę autoimmunologiczną, w której układ odpornościowy atakuje jelito cienkie w odpowiedzi na spożycie glutenu, powodując objawy takie jak wzdęcia, zaparcia, przewlekłą biegunkę, ból brzucha, wymioty i przewlekłe zmęczenie.

Uważa się jednak, że aż 18 milionów Amerykanów odczuwa podobne objawy w odpowiedzi na spożycie glutenu, ale nie mają oni uszkodzeń jelit, które powstają przy celiakii, ani związanych z tym przeciwciał przeciwko transglutaminazie tkankowej (tTG).

Ten warunek jest znany jako wrażliwość na gluten, niecelowa wrażliwość na gluten lub niecelowa wrażliwość na pszenicę. Jest on definiowany przez Celiac Disease Foundation jako "stan z objawami podobnymi do tych z celiakii, które poprawiają się, gdy gluten jest eliminowany z diety".

Ujawnienie przyczyn wrażliwości na gluten

Wrażliwość na gluten od dawna zaskakuje naukowców, którzy nie byli w stanie określić podstawowych mechanizmów tego zaburzenia.

Doprowadziło to do tego, że niektórzy badacze sugerują, że wrażliwość na gluten nie jest stanem rzeczywistym, a objawy pojawiające się w odpowiedzi na gluten u osób bez celiakii mają charakter psychologiczny.

Wydaje się jednak, że nowe badania - prowadzone przez dr Armina Alaediniego, adiunkta medycyny w Kolumbii - zidentyfikowały biologiczne wyjaśnienie wrażliwości na gluten, dostarczając dowodów na to, że zaburzenie to nie jest wszystkim w umyśle.

W nowych badaniach uczestniczyło 80 osób z niecelową wrażliwością na gluten, 40 osób z celiakią i 40 osób zdrowych.

Osoby z nietoksyczną wrażliwością na gluten zgłosiły wystąpienie objawów żołądkowo-jelitowych po spożyciu żywności zawierającej gluten, w tym pszenicy, jęczmienia i żyta, jak donosi zespół; takie objawy ustąpiły po usunięciu żywności zawierającej gluten na okres 6 miesięcy, a powróciły po ponownym wprowadzeniu.

Badacze pobrali próbki krwi ze wszystkich trzech grup, które posłużyły im do określenia markerów aktywności układu odpornościowego.

Badanie wykazuje objawy nadwrażliwości na gluten "nie są wyobrażone".

W próbkach krwi osób z celiakią badacze nie znaleźli żadnych markerów zwiększonej aktywności wrodzonego układu odpornościowego, mimo że grupa ta doświadcza znacznego uszkodzenia jelit.

Sugeruje to, że jelitowa odpowiedź immunologiczna u osób z celiakią ma zdolność neutralizowania drobnoustrojów, które podróżują przez uszkodzoną barierę jelitową - mówi zespół - co zatrzymuje odpowiedź zapalną.

W przypadku osób z nieceliakalną wrażliwością na gluten była to jednak inna historia; badacze stwierdzili, że choć nie posiadali cytotoksycznych komórek T stwierdzonych u osób z celiakią, to jednak obok markerów ostrej systemowej aktywności immunologicznej mieli marker uszkodzenia komórek jelitowych.

Według autorów ustalenie to wskazuje, że chorzy z niecelową wrażliwością na gluten mają osłabioną barierę jelitową w wyniku uszkodzenia komórek jelitowych, co wyzwala zapalną aktywność immunologiczną w odpowiedzi na gluten.

Dodatkowo naukowcy stwierdzili, że markery uszkodzenia komórek jelitowych i aktywności układu odpornościowego u osób bez celiakii wrażliwość na gluten znormalizowały się, gdy powstrzymywały się od jedzenia żywności zawierającej gluten przez 6 miesięcy, co stanowiło dalsze potwierdzenie ich teorii.

Zespół sugeruje, że pewnego dnia może być możliwe użycie takich markerów do diagnozowania niecelaktycznej wrażliwości na gluten; w chwili obecnej nie istnieją żadne testy diagnostyczne dla tego stanu. Markery te mogłyby być również wykorzystywane do monitorowania reakcji pacjentów na leczenie.

"Wyniki te zmieniają paradygmat naszego rozpoznawania i rozumienia wrażliwości na pszenicę nieceliakalną i prawdopodobnie będą miały istotny wpływ na diagnozę i leczenie" - mówi współautor badania dr Umberto Volta, profesor medycyny wewnętrznej na Uniwersytecie Bolońskim we Włoszech.

"Biorąc pod uwagę dużą liczbę osób dotkniętych tym schorzeniem i jego znaczący negatywny wpływ na zdrowie pacjentów, jest to ważny obszar badań, który zasługuje na znacznie większą uwagę i finansowanie".